Kartalları Taklit Edici Oyunlar Genellikle Zeybek Danslarıdır

Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı’nda gerçekleştirilen “Türk Halk Oyunları Bölümü Dansta Çalışma Alanları Öğrenci Çalıştayı” ikinci ve son gününde, “Dansın Yapısal Analizi” başlıklı oturumla devam etti. Türk Halk Bölümü son sınıf öğrencileri Tuğçe Bultan “Geleneksel Danslarda Kartal İmgesi” konulu sunumu gerçekleştirirken, Sevde N. Aydın ise “Mubadil Toplumlarda Zigoş Oyunu” konulu sunumuyla dinleyenleri bilgilendirdi.

Prof. Dr. M. Öcal Özbilgin’in ve Yrd. Doç. Dr. Füsun Aşkar’ın Düzenleme Kurulu’nda olduğu “Türk Halk Oyunları Dans Çalışma Kurultayı”nın son gününde öğrenciler “Dansın Yapısal Analizi” başlıklı oturumda sunumlarını gerçekleştirdiler.

“GELENEKSEL DANSLARDA KARTAL İMGESİ”
“Geleneksel Danslarda Kartal İmgesi” konulu sunumu yapan Türk Halk Bölümü son sınıf öğrencisi Tuğçe Bultan, danslarda kartal imgesinin tarihinden ve anlamından söz etti. Bultan, “Yırtıcı kuşlar ailesinde en önemli kuş türü kartaldır. Kartallar ile ilgili birçok simge vardır. Onlarca olaya esin kaynağı olmuş ve birçok ülke kültüründe yer almış önemli bir hayvandır” dedi. Kartal imgesinin Türk tarihinde çok önemli bir yere sahip olduğunu ifade eden Tuğçe Buldan, “Türkçe’de ‘bürküt’ kartal demektir. Bakır tırnaklıdır. Sağ kanadı güneşi sol kanadı ayı kaplar. Eski Türklerin dini olan Şamanizim’de de kartal kutsal bir hayvandır ve Tanrı’ya en yakın hayvan olarak kabul edilir” dedi. Buldan sözlerine şöyle devam etti: “Kartal figürü Türk halk danslarında çok önemli bir yere sahiptir. Kartalları taklit edici oyunlar genellikle zeybek danslarıdır. Zeybeklerin o süslü başlıkları, püsküllü kolçakları adeta bir kartalı anımsatır. Zeybek danslarında konu genellikle yiğitlik ve kahramanlıktır. Kartalın asil ve heybetli görünümünden etkilenen dansçı, kollarını iki yana açarak kartal görümünü yansıtmıştır”

İnsanların çoğu kez hayvanları yok ettiğini ancak hayvanlardan esinlendiğini ifade eden Tuğçe Buldan, “ İnsanlar hayvanlara karşı mücadelesinde kazanan taraf olsa da hayvanlardan esinlenerek, ortaya bir şeyler koymak istemişlerdir ve taklitlerini canlandırmışlardır. Gerek danslarda müziklerde, gerekse kıyafetlerde bunu net olarak görmekteyiz” dedi.

“MÜBADİL TOPLUMLARDA ZİGOŞ OYUNU”
Çalıştayın ikinci bölümünde, Ege Halk Bölümü son sınıf öğrencisi Sevde N. Aydın “Mübadil Toplumlarda Zigoş Oyunu” konulu sunumu gerçekleştirdi. Aydın, mübadele sonrası Türkiye’ye göç eden insanların Türk halk dansları kültüründeki öneminden söz etti. Sevde N. Aydın, “ 30 Ocak 1923 tarihinde Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan Lozan Barış Antlaşmasına göre, Türkler ve Yunanlar yer değişimi yapmıştır. Bu mübadele sonrası göç eden insanlara da mübadil denir. Mübadele sonucunda gerçekleşen bu göçler kültürümüze yansıyarak gelenek ve göreneklerimizi etkileyen başlıca faktörlerden biridir. Bu mübadele göçüyle birlikte sadece insanlar değil, gelenekler, adetler, alışkanlıklar, oyunlar ve müzikler de bir yerden bir yere taşınmıştır” diye konuştu.

Aydın, mübadele sonrası Anadolu’nun çeşitli yerlerine göç eden insanların asker uğurlama, düğün ve nişan gibi adetlerini aynen devam ettiğini söyledi. En önemli kültürel olgulardan bir tanesinin de günümüze kadar gelen Zigoş oyunu olduğunu vurgulayan Sevde N. Aydın, “Birbirinden uzak yerleşimler olmasına rağmen aralarında büyük benzerlik gösteren Zigoş oyunu en önemli kültür miraslarından bir tanesi. Zigoş oyunu ismini, Drama ve Kavala Adası’nda bulunan köyden alıyor. Bu oyunun oynandığı yere göre; adım, ritim ve ezgi yapıları ele alınarak benzerlikler ve farklar nelerdir incelemek gerekiyor. Ancak figürlere ve ezgilere baktığımızda en farklı Zigoş oyununun Edirne’de oynanan Edirne Zigoş’u olduğunu rahatlıkla ifade edebiliriz” dedi.

Zigoş oyununun geleneksel ortamından sahne ortamına taşındığına dikkat çeken Aydın, “Zigoş’un geleneksel yapısının zamanla değişime uğradığını görmekteyiz. Oyunun sahnelenme ve yarıştırılma kaygısı bambaşka adım ve kurgu ortaya çıkarmış, oyun geleneksel yapısından tamamen uzaklaşmıştır” dedi. // EGE BASIN GRUBU